|
Inline
|
Skate wielen en lagers
Een introductie in skate wielen, lagers en simpel onderhoud aan skates.
|
 |
|
|
Printen
Alle pagina's kun je uitprinten met één druk op de knop. |
|
|
|
|
|
|
|
Skate wielen: technische info
De meeste wielen zijn gemaakt uit Poly-urethaan. Wielen worden ingedeeld naar doorsnee (maat), hardheid, rebound, vorm en kern. Bij speedskaten tot slot ook nog eens op gewicht. In de meeste gevallen worden alleen de maat (76 mm, 80 mm) en de hardheid aangegeven. (78A, 84A, hoe hoger het nummer, hoe harder). De vorm en de kern van het wiel kun je zien.
|
|
|
|
|
|
Wielmaat
De meest gebruikte wielmaat voor recreatieve en fitnessrijders ligt tussen de 76 en 80mm. In ieder wiel zitten twee lagers en een aluminium of kunststof spacer. Alu-spacers gelden als sneller dan plastic.
Met grotere wielen is meer snelheid mogelijk, maar ze zijn minder wendbaar. Met kleine wielen is je draaicirkel kleiner. Kleinere wielen zijn vaak wat goedkoper, maar ze houden het minder lang uit omdat ze op dezelfde afstand vaker rond moeten gaan dan grotere wielen en omdat ze simpelweg minder materiaal hebben dat je kunt verslijten. Daar staat tegenover dat kleine wieltjes voor agressive (stunt) skaten een veel hogere hardheid hebben, wat de duurzaamheid weer ten goede komt.
|
|
|
|
Durometer (Hardheid)
De durometer is de meetlat van de hardheid van kunststoffen. Er zijn meerdere klasseringen, A is die voor wielen. Hierbinnen geldt 0 als zacht en 100 als kneiterhard. Recreatie/fitness en speedwielen zijn van hardheid 76a t/m 85a verkrijgbaar. Harde wielen hebben minder grip en rijden op oneffen wegdek minder comfortabel dan zachte wielen, maar gaan langer mee. De meeste niewe recreatieskates worden afgeleverd met hardheid 78A, wat geschikt is om op te beginnen.
Er zijn zelfs skaters die afhankelijk van het weer wielen wisselen. Bij hitte wordt het asfalt heter en zachter, dan grijpen ze naar harde wielen. Bij kans op nattigheid en bij kou rijden zachte wielen beter.
|
|
|
|
Rebound & vorm
Met rebound wordt de elasticiteit van de wielen aangeduid. Een hogere rebound betekent dat de wielen bij het neerzetten en afzetten sterker reageren. Om een indruk te krijgen wat deze term inhoudt: laat eens een nieuw wiel vallen, het moet tot de helft van de hoogte terug omhoog stuiteren. De rebound wordt of helemaal niet of met laag, middel of hoog aangegeven. Andere eigenschappen van wieltjes worden dus belangrijker geacht.
De vorm is belangrijk omdat die het raakvlak met het wegdek bepaalt. Alle wieltjes voor skates zijn 24 mm breed, maar de grootte en vorm kunnen sterk van elkaar verschillen. Hoe breder het loopvlak, hoe meer stabilliteit, maar ook hoe meer wrijving. Hockeywieltjes bijvoorbeeld zijn breed zodat er scherpe bochten mee gedraaid kunnen worden. Speedskates hebben juist een smal loopvlak om de wrijving te minimaliseren. |
|
|
|
|
|
|
|
Kern
De Kwaliteit van de kern van het wiel heeft een grote invloed op de totale prestaties van het wiel. Onder de kern wordt dat verstaan wat overblijft als het Poly-urethaan weg zou denken. Er zijn open en gesloten kernen en zelfs wielen zonder kern (voor kleine wieltjes). De hoofdfuncties van de kern zijn het overbrengen van krachten en warmte van de lagers naar buiten afvoeren.
Als de opening in de kern voor de lagers iets te groot is, ontstaat er speling. Gevolg hiervan is een remmende werking en oververhitting van het wiel. Hierdoor kan de kunststof zelfs in zijn geheel van de kern aflopen.
Een eerste signaal hiervoor is dat een wiel piept of kraakt bij belasting (dit kan ook andere oorzaken hebben, zoals vuil of gebrek aan smering in de lagers). Als je je wiel uit de skate haalt, zul je geen vuil en stof op de plek waar het lager aanloopt. Na een lange snelle rit kun je ook voelen of het wiel warmer is dan de andere wielen.
|
|
|
|
Naven & spacer
Ook van invloed zijn de naven en spacer. De naven bestaan uit 2 die je tegen elkaar in dichtdraaid, of aan een zijde dichtdraaid, waarbij het skateframe de andere zijde behoedt voor meedraaien. Er zijn verschillende types naven en spacers op de markt waarmee je de roleigenschappen van je wielen wat kunt verbeteren. De naven zijn gemaakt van staal of aluminium, de spacer is van nylon of aluminium. Aluminium heeft de naam wat sneller te zijn dan nylon. Als je de wielen in het frame van je skates draait moet alles precies passen. Een beetje speling is al genoeg voor extra wrijving en slijtage van je onderdelen. |
|
|
|
|
|
|
|
Slijtage en roteren
Wieltjes van iedere hardheid slijten door gebruik. Daarbij slijten de binnenkanten harder dan de buitenzijde.
|
|
|
|
|
|
Er zijn meerdere manieren om onregelmatig afslijten te voorkomen. Je kunt de wielen omdraaien, d.w.z. de binnenzijde tot buitenzijde maken. Dit is niet zo effectief omdat de voorste wielen anders afslijten dan de achterste en de wielen in de linker en rechter skate niet even snel slijten. (als gevolg van remmen etc.) Daarom is het beter de wielen van plaats te laten rouleren. Door de wielen volgends het schema over te zetten van de linker skate naar de rechter wisselen ze van plaats en wordt de binnenkant meteen de nieuwe buitenkant. Zoals gezegd kun je wielen op allerlei manieren roteren, persoonlijke voorkeur gebaseerd op je eigen slijtage geeft meestal de doorslag. Je kunt absoluut te lang wachten met het roteren van wielen (zie illustratie hierboven). Wielen die erg ver zijn afgesleten rijden eenmaal omgedraaid erg moeilijk: er ontstaat een soort omklap-punt in je evenwicht bij het rijden hierop. |
|
|
|
Schoonmaken
Als je al je wielen hebt losgehaald, maak dan van de gelegenheid gebruik om de kern van je wielen en tenminste de buitenkant van je lagers te reinigen. Het is belangrijk dat je de buitenzijde van je lagers vetvrij houdt omdat vet vuil aantrekt. |
|
|
|
Lagers: technische info
Voor skates worden voornamelijk 608 kogellagers gebruikt. 608 betekent dat de straal van de binnenste ring 8 mm bedraagt en dat de afstand van de binnenste ring tot de buitenste 6 mm is. Vaak krijgt 608 de toevoeging ZZ mee, dit betekent dat aan beide zijde een metalen afdichtingsplaatje zit. Er zijn ook skates met microlagers, die uiteraard andere maten hebben en waarvoor andere sluitnaven nodig zijn. Ook zijn er merken (o.a. K2) die in de binnenste ring van het lager een vulringetje aanbrengen en vervolgens een dunnere naaf gebruiken. Nadelen hiervan zijn dat er meer ronddraait (extra gewicht dat rond moet) en het is vervelend als je de lagers wilt vervangen. Voordelen hiervan zijn mij niet bekend. (?) |
|
|
|
ABEC Indeling
Lagers worden veelal ingedeeld op ABEC waardering. Dit is een standaard van de lager industrie die de maximale toegestane afwijking binnen het lager aangeeft. ABEC waardes zijn een hype en marketingmethode die eigenlijk niet relevant is voor skaters. De slijtvastheid van de in het lager gebruikte materialen en de smering zijn veel belangrijker. Er zijn ook skates zonder ABEC waardering, deze worden vaan als precisie lagers verkocht en zijn van mindere kwalieteit.
Lees ook het artikel over de zin en onzin van ABEC waardering voor skaters.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Copyright © 2002 Wout van de Woude
voor buitensport.info
|
Dank aan Armin Ott, wiens page niet meer online is. |
